ΕΚΟΜΕ-ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΔΡΑΜΑΣ
ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΣΥΜΦΩΝΟΥ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΧΟΡΗΓΙΑΣ
ToEΚΟΜΕ (Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας), στο πλαίσιο της συνεργασίας του με το Φεστιβάλ Δράμας, αναλαμβάνει ετήσια χορηγία ύψους 30.000 ευρώ προκειμένου να ενισχύσει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ.
Το σύμφωνο συνεργασίας και χορηγίας υπογράφτηκε χθες στα γραφεία του Φεστιβάλ, από τον Πάνο Κουάνη, πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο του ΕΚΟΜΕ, και τον πρόεδρο του Φεστιβάλ Δράμας Γιώργο Δεμερτζή, παρουσία του Δημάρχου Δράμας κύριου Χριστόδουλου Μαμσάκου, και του καλλιτεχνικού διευθυντή Γιάννη Σακαρίδη.
Ο κ.Μαμσάκος ευχαρίστησε θερμά τον κ.Κουάνη, υπογραμμίζοντας πως το Φεστιβάλ κάνει μια νέα αρχή κι έρχονται καλύτερες μέρες, ενώ ο Πάνος Κουάνης μίλησε θερμά για τον αέρα ανανέωσης που πνέει στην πόλη και το Φεστιβάλ. «Το ΕΚΟΜΕ δεν θα μπορούσε να μην συμμετέχει στη νέα προσπάθεια», είπε, τονίζοντας πως «η συνεργασία αυτή αφορά και τους τρείς πυλώνες δράσεις του ΕΚΟΜΕ: την κατάρτιση, την στήριξη της εγχώριας παραγωγής και την ψηφιοποίηση, καθώς το Φεστιβάλ Δράμας υποστηρίζει την παραγωγή και ταυτόχρονα είναι τόπος συνάντησης κινηματογραφιστών απ΄ όλον τον κόσμο».
Ο κ.Δεμερτζής υπογράμμισε πως «η συμφωνία συνεργασίας και χρηματοδότησης από το ΕΚΟΜΕ είναι μια σημαντική στιγμή για το Φεστιβάλ Δράμας καθώς μας δίνει μεγαλύτερη δύναμη να συνεχίσουμε με τον Γιάννη Σακαρίδηκαι τους εργαζόμενους του Φεστιβάλ την προσπάθεια ενίσχυσης της ταινίας μικρού μήκους κατά τη διάρκεια όλου του χρόνου. Ανοίγουμε νέα προγράμματα και εργαστήρια και ενισχύουμε σημαντικά το εκπαιδευτικό μας πρόγραμμα».
Ο Γιάννης Σακαρίδης, κλείνοντας, ευχήθηκε να υπάρξει μια «σταθερή και μακροχρόνια συνεργασία μεταξύ των δύο φορέων. Γίνονται ήδη καινούργια πράγματα και έχουμε πολλές ιδέες για το μέλλον με πρωταγωνιστές τους έλληνες κινηματογραφιστές που δίνουν νέα πνοή εδώ».
«1821: Γυναίκες και Ελληνική Επανάσταση. Από τον οθωμανικό κόσμο στο ελεύθερο ελληνικό κράτος»
Με την παρουσίαση της ιστορικής μελέτης με τίτλο «1821: Γυναίκες και Ελληνική Επανάσταση. Από τον οθωμανικό κόσμο στο ελεύθερο ελληνικό κράτος», της ιστορικού και συγγραφέως Βασιλικής Λάζου, των εκδόσεων Δίοπτρα, έκλεισε ο φετινός κύκλος των «Αίθριων Λογοτεχνικών Απογευμάτων» του 44ου Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας. Η παρουσίαση που έγινε στον εξωτερικό χώρο του καφενείου Ελευθερία το απόγευμα της Παρασκευής 18 Σεπτεμβρίου, επεφύλασσε στον τέλος της και μία έκπληξη για το κοινό.
Στο βιβλίο «1821: Γυναίκες και Ελληνική Επανάσταση. Από τον οθωμανικό κόσμο στο ελεύθερο ελληνικό κράτος» εξετάζονται πολλαπλές όψεις της παρουσίας των γυναικών, από τον οθωμανικό κόσμο έως το πρώτο ελληνικό κράτος. Το βιβλίο «πραγματεύεται τη θέση των γυναικών τόσο προ Ελληνικής Επαναστάσεως, στον ελλαδικό οθωμανικό κόσμο, ποια ήταν η θέση τους, όπως αυτή αποτυπώνεται στα βιβλία και στις περιγραφές των περιηγητών που είχαμε τότε στον ελληνικό χώρο, στη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης και δη η ενεργός δράση και η συμμετοχή τους στον ίδιο τον αγώνα και βεβαίως μετά τη σύσταση του ανεξάρτητου Ελληνικού κράτους, ποια ήταν η θέση τους στη νέα Ελληνική κοινωνία» σημείωσε η κα Μπανά, υπεύθυνη του προγράμματος λογοτεχνικών εκδηλώσεων του Φεστιβάλ. Παράλληλα η κα Μπανά παρατήρησε πως πρόκειται για μία από τις δύο συνολικά μελέτες που έγιναν και εκδόθηκαν έχοντας ως θέμα τη συμβολή και τη θέση της γυναίκας στην Επανάσταση του Ελληνικού έθνους, με αφορμή την επέτειο των 200 ετών (1821-2021).
Από την πλευρά της η κα.Λάζου αναφερόμενη στο βιβλίο σημείωσε: «Ο πόλεμος και η επανάσταση σε όποια εποχή κι αν συμβούν δεν ευνοούν το γυναικείο φύλο. Στην ιστορία της ανθρωπότητας ετούτες οι βίαιες και αιματηρές καταστάσεις θεωρούνται υπόθεση των ανδρών. Η έννοια της σύγκρουσης και του πολέμου έχει συγκεκριμένο φύλο. Δεν χρειάζεται να ψάξει κανείς σε θεωρητικά κείμενα ή σε φιλοσοφικές αναζητήσεις για να βρει την αιτία. Η πολιτική, το δικαίωμα στην πολιτική, είναι, διαχρονικά, από πολύ παλιά ως τους δικούς μας καιρούς υπόθεση των ανδρών. Ίσως αυτό να οφείλεται στο ότι ο πόλεμος είναι υπόθεση των ανδρών, ίσως να είναι περισσότερο σύνθετο».
Η κα. Λάζου αναφέρθηκε και σε αυτές που αποτέλεσαν εξαίρεση στον κανόνα, τονίζοντας πως «πολύ λίγες ήταν εκείνες που διέψευσαν τον κανόνα. Που ξεπέρασαν τον αποκλεισμό από τα μεγάλα και σοβαρά, που πήραν μέρος στο ενεργό γράψιμο της ιστορίας. Που υπερέβησαν το ρόλο της μητέρας, της συζύγου και της νοικοκυράς. Που βγήκαν έξω από τα σπίτια όπου ήταν κλεισμένες. Έγιναν αυτές που πήγαιναν στα τείχη τα πολεμοφόδια. Αυτές που μετέφεραν υλικά και επισκεύαζαν τις οχυρώσεις. Αυτές που τύλιγαν τους τραυματίες με επιδέσμους φτιαγμένους από τα σεντόνια τους. Ήταν η κινητήρια δύναμη για τους χερόμυλους που -όταν το άλεσμα του καρπού γινόταν υπόθεση ατομική, στις πολιορκίες και στα στρατόπεδα, μετέτρεπαν με κόπο τα γεννήματα σε αλεύρι».
Η κα Λάζου σημείωσε επίσης πως «στο ανεξάρτητο ελληνικό κράτος ο πολιτικός αποκλεισμός των γυναικών που ίσχυε κατά την οθωμανική περίοδο συνεχίστηκε. Έννοιες όπως η λαϊκή κυριαρχία, η ισότητα των πολιτών, η καθολική ψηφοφορία και άλλες που διακηρύσσονταν στα Συντάγματα του Αγώνα, δεν αφορούσαν τις γυναίκες. Οι γυναίκες θεωρήθηκαν ως μια ιδιαίτερη κατηγορία «μη πολιτών», των οποίων ο αποκλεισμός από την πολιτική συμμετοχή καθοριζόταν από τη φυσική λειτουργία της μητρότητας. Οι λίγες γυναίκες, που τόλμησαν να υπερβούν τον ιδιωτικό τους ρόλο, έγιναν αποδεκτές ως εξαιρέσεις. Έπρεπε να περάσουν 131 χρόνια, ως το 1952, για να λάβουν καθολικό δικαίωμα ψήφου και 160 χρόνια για πλήρη νομική ισότητα. Η ιστορία συνέχισε να κυριαρχείται από ανδρικές μορφές, ιδέες και πράξεις.»
Η βραδιά έκλεισε μουσικά με τη σολίστ και καθηγήτρια μουσικής στην Καβάλα Βάσω Ζήσου, σε συνθέσεις του δραμινού συνθέτη και καθηγητή μουσικής Δημήτρη Δοξάκη. Οι συνθέσεις αυτές βασίστηκαν σε ποιητικές συλλογές της κας Μπανά και είναι η δεύτερη φορά που παρουσιάζονται στο κοινό.
Για το Γραφείο Τύπου
EυάνναΒενάρδου
«Όταν το σινεμά δεν φοβάται τη ζωή:
οι ταινίες, οι ιστορίες τους, το μέλλον και η πραγματικότητα» :
masterclassμε τον σκηνοθέτη Μενέλαο Καραμαγγιώλη
Σάββατο 18 Σεπτεμβρίου 2021
Με την ομιλία του ΜενέλαουΚαραμαγγιώλη ολοκληρώθηκε σήμερα στη Δράμα η σειρά των masterclasses που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του νέου Εκπαιδευτικού Προγράμματος καιδιεξάχθηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια της φεστιβαλικής εβδομάδας του 44ου DISFF.
Η επικεφαλής του προγράμματος Βαρβάρα Δούκα ζήτησε από τον Μενέλαο Καραμαγγιώλη να αφηγηθεί στους νέους κινηματογραφιστές όσα έζησε την τελευταία δεκαετία. Ο σκηνοθέτης μίλησε για τις ταινίες του και τις ιστορίες τους, για τη δημιουργία της ομάδας Documatism και για το σινεμά που δεν φοβάται τη ζωή.
Θυμίζουμε ότι τα masterclasses παρουσιάστηκανκαι σε livestreaming και μπορείτε να τα αναζητήσετε στην ιστοσελίδα του Φεστιβάλ Δράμας στο σύνδεσμο: https://www.dramafilmfestival.gr/live-streaming/.
Ακολουθεί αυτούσια η ομιλία του σκηνοθέτη Μενέλαου Καραμαγγιώλη που πραγματοποιήθηκε σήμερα το μεσημέρι στον κινηματογράφο Ολύμπια με τίτλο«Όταν το σινεμά δεν φοβάται τη ζωή: οι ταινίες, οι ιστορίες τους, το μέλλον και η πραγματικότητα» :
«Αναρωτιέμαι αν πρέπει να σας μιλήσω στο πρώτο ενικό ή ως εκπρόσωπος της ομάδας Documatism που πασχίζει τα τελευταία 10 χρόνια μέσα από ταινίες και καλλιτεχνικές δράσεις να κινητοποιεί διαλόγους, συναντήσεις και πιθανές λύσεις σε καίρια κοινωνικά θέματα κάνοντας τους αόρατους ορατούς. Ελπίζω στο τέλος της σημερινής παρουσίασης να έρθουν κι άλλοι στην ομάδα, συμφωνώντας, διαφωνώντας και κυρίως προσθέτοντας.
Από όταν άρχισα να κάνω ταινίες νιώθω πως σταμάτησα να αυταπατώμαι όσο πριν, γιατί η πραγματικότητα, οι ιστορίες στις οποίες χωνόμουν και οι ήρωές τους μού ‘διναν πάντα μια ουσιαστική εικόνα της ζωής και του νοήματός της: εάν υπάρχει. Είτε έκανα ντοκιμαντέρ, είτε μυθοπλασία, είτε ταινίες στο ραδιόφωνο, οι ιστορίες και οι ήρωές τους με βοηθούσαν να συνειδητοποιώ όσα μου ξέφευγαν, με κίνδυνο να ζω αυταναφορικά και με νάζι.
Η Βαρβάρα μου ζήτησε να μοιραστώ μαζί σας όσα έζησα την τελευταία δεκαετία που αρχίζουν με την ιστορία μιας ταινίας μυθοπλασίας, μια ταινία που στηριζόταν στην αληθινή ιστορία ενός μετανάστη που έψαχνε πατρίδα και ταυτότητα, και σε ένα πραγματικό σύνδρομο για ορφανούς και μπερδεμένους σεξουαλικά ελέφαντες. Το «J.a.c.e. – Just Another Confused Elephant», ήταν η αρχή που με οδήγησε πιο βαθιά στο συναρπαστικό κόσμο των αντιηρώων που ζουν αόρατοι στην Αθήνα ορίζοντας ένα μοναδικό τοπίο, δύσκολα προσβάσιμο, γεμάτο αληθινούς χρησμούς για όσα έπονται και -συνήθως- εμείς οι «προστατευμένοι» των μητροπόλεων δε γνωρίζουμε.
Η δεκαετής προετοιμασία της ταινίας είχε δημιουργήσει ένα δυναμικό σύμπαν, γεμάτο αληθινούς ήρωες, που είχαν εμπνεύσει το σενάριο της, και είχε δημιουργήσει στέρεες σχέσεις εμπιστοσύνης μαζί τους ώστε να γίνουν σημεία αναφοράς για τους ηθοποιούς της ταινίας. Το κάστινγκ του «J.a.c.e.» είχε γίνει σε 9 χώρες ώστε να μπορέσει να βρεθεί ο πρωταγωνιστής και στην ταινία έπαιξαν πολλοί ηθοποιοί που δεν είχαν ξαναπαίξει στον κινηματογράφο. Κάναμε πολλές πρόβες και αυτοψίες στους πραγματικούς χώρους των ιστοριών της ταινίας συναντώντας τους αληθινούς ήρωες της.
Το 2011 έγινε έντονη η ανάγκη να πρωταγωνιστήσουν οι ίδιοι αυτοί οι ήρωες σε ταινίες (αυτή τη φορά με το αληθινό τους πρόσωπο κι όχι «κρυμμένοι» πίσω από ηθοποιούς) κι έγιναν οι πρωταγωνιστές στη σειρά ντοκιμαντέρ «Συναντήσεις με Αξιοσημείωτους Ανθρώπους», μια κινηματογραφική αποτύπωση της κρίσης στην Ελλάδα τα τελευταία 10 χρόνια, μέσα από αντιήρωες που ζουν σχεδόν αόρατοι.
Ο πρώτος κύκλος περιείχε 12 ταινίες με οδηγίες χρήσης σε νέους καλλιτέχνες, ηθοποιούς, κινηματογραφιστές, μαθηματικούς και θέματα ταυτότητας. Οι ήρωες των ταινιών αυτών, που ήταν συνήθως άγνωστοι στο κοινό, κατάφεραν να γίνουν ( viral ) εξαιρετικά δημοφιλείς σε προβολές σε φεστιβάλ, στη Δημόσια Τηλεόραση, σε σχολεία, πανεπιστήμια και στο διαδίκτυο απενοχοποιώντας την συμμετοχή απρόβλεπτων ή άγνωστων ηρώων. Ευτυχώς το ενδιαφέρον των θεατών ήταν έντονο και δημιούργησε εναλλακτικούς, διαφορετικούς και δημοφιλείς ήρωες που δεν ήταν διάσημοι σε prime time τηλεοπτικές ζώνες. Οι ταινίες αυτές άρχισαν να γίνονται αφορμή για δημιουργικούς διαλόγους σε αυτοσχέδιες ομάδες θεατών που άρχισαν να συναντιούνται εξαιτίας τους. Σε σχολεία, σε σπίτια και σε ομάδες που ακόμα δρουν στην πόλη δυναμικά με δράσεις που με κάνουν να ελπίζω.
Ο δεύτερος κύκλος προχώρησε ακόμα πιο βαθιά στους χτυπημένους από την κρίση στην Ελλάδα με 12 ταινίες για άστεγους, άνεργους, μετανάστες (προς και από την Ελλάδα), πρόσφυγες, δυσκολεμένους ήρωες που κάνουν τη ζωή τους θεατρική παράσταση, ανήλικους φυλακισμένους, αδέσποτα και κάθε είδους (πολλούς) εθελοντές. Οι δυσκολίες της εποχής και της θεματολογίας επέβαλλαν γυρίσματα που διαρκούσαν για χρόνια.
Οι ήρωες αυτών των ταινιών ήταν δύσκολο να προσεγγιστούν και μπορούσαν να κινδυνέψουν από την έκθεσή τους στο φακό. Άλλοι έκρυβαν από τους δικούς τους ότι είναι άστεγοι ή κρατούμενοι κι άλλοι ήταν παγιδευμένοι στην παραβατικότητα με διαρκή τον κίνδυνο να συλληφθούν.
Οι δυσκολίες αυτών των γυρισμάτων έκαναν επιτακτική την ανάγκη για τη δημιουργία μιας ευέλικτης και διακριτικής ομάδας που έπρεπε να κινείται σε επικίνδυνες κι απαγορευμένες περιοχές ακυρώνοντας την πιεστική παντοδυναμία του αδιάκριτου κινηματογραφικού φακού.
Το αποτέλεσμα ήταν μια νέα και πολύτιμη διαδικασία που δημιουργήθηκε από τους ίδιους τους ήρωες των ταινιών. Οι ήρωες αυτοί, μέσα από τη σχέση τους με τα μέλη της ομάδας, αποφάσισαν -με δική τους πρωτοβουλία- να εκτεθούν στο φακό και να μην κρύψουν το πρόσωπό τους από την κάμερα. Ενώ αυτό είχε συμφωνηθεί μαζί τους αρχικά. Ένιωθαν ότι η διαδικασία της κινηματογράφησης λειτουργούσε ψυχοθεραπευτικά και υποστηρικτικά και τους πρόσφερε ένα νέο τρόπο επικοινωνίας: ενώ έβρισκαν ακροατές και συνομιλητές, την ίδια στιγμή -μιλώντας στην κάμερα- «άκουγαν» και οι ίδιοι τον εαυτό τους. Για αυτό άρχισαν να χρησιμοποιούν τις ταινίες ως ένα βήμα που τους επιτρέπει να μιλήσουν δημόσια, χωρίς να νιώθουν αόρατοι, και σαν ένα «όπλο» διεκδίκησης των δικαιωμάτων τους και κάθε αιτήματος τους που νιώθουν ότι σκοντάφτει στα εμπόδια της ελληνικής πραγματικότητας ή στα περιοριστικά όρια του περιθωρίου στο οποίο είναι καταδικασμένοι να ζουν.
Αναφέρω μερικά ενδεικτικά παραδείγματα:
Η Εθνική Ελλάδας Αστέγων με όπλο την ταινία κατάφερε να εξασφαλίσει χρηματοδότηση για να συμμετάσχει στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Αστέγων στη Χιλή. Η ταινία έπεισε το ΔΣ του ιδρύματος, που τους χρηματοδότησε, ότι το ποδόσφαιρο πρόκειται για μια πετυχημένα εφαρμοσμένη διαδικασία κοινωνικοποίησης και ένταξης.
Ανήλικος φυλακισμένος μέσα από τη διαδικασία της προετοιμασίας και παραγωγής της ταινίας, που τον έκανε πρωταγωνιστή της, βρήκε τους τρόπους να μάθει ελληνικά μέσα σε 3 χρόνια στο σχολείο της φυλακής, να περάσει στο Πολυτεχνείο συμμετέχοντας στις Πανελλήνιες ως κρατούμενος, να χρησιμοποιήσει την έκθεσή του στο φακό για να διεκδικήσει μια νέα ζωή και -κυρίως, όπως είπε ο ίδιος- να γίνει εφαρμοσμένο και εμψυχωτικό παράδειγμα για άλλους κρατούμενους. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο πτυχίο της σχολής κι η ταινία του έχει εξασφαλίσει δωρεάν την νομική βοήθεια που χρειάζεται από εθελοντές νομικούς -που προέκυψαν από τους θεατές της της- ώστε να αποκτήσει την ελληνική υπηκοότητα.
Έτσι συνέβη μια αντιστροφή: ο φακός από επικίνδυνος κι αδιάκριτος εισβολέας έγινε εργαλείο διεκδίκησης για ανθρώπους που ένιωθαν περιθωριοποιημένοι και αόρατοι. Κι έτσι άρχισαν οι ίδιοι να ζητάνε την παρέμβαση του φακού σε σημαντικές στιγμές της ζωής τους για να χρησιμοποιήσουν τα βίντεο με στόχο να διεκδικήσουν πιθανές λύσεις σε προβλήματα που τους βασανίζουν. Τα γυρίσματα αυτά συνεχίστηκαν ακόμα κι όταν οι αρχικές ταινίες είχαν ολοκληρωθεί και είχαν αρχίσει να ταξιδεύουν σε φεστιβάλ, να προβάλλονται σε κινηματογραφικές αίθουσες, σε σχολεία, πανεπιστήμια, φυλακές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Την ίδια στιγμή το υλικό των ιστοριών τους εμπλουτιζόταν με νέα γυρίσματα προεκτείνοντας και διευρύνοντας τις ιστορίες των ταινιών στο χρόνο και στο χώρο και εντοπίζοντας τις πιεστικές κι άμεσες ανάγκες των ηρώων τους που συνέχιζαν να ψάχνουν λύσεις. Πως θα μπορούσε αυτό το νέο υλικό να τους βοηθήσει; Να υποστηρίξει την προσπάθειά τους;
Το έντονο ενδιαφέρον των θεατών δημιουργούσε δυναμικούς διαλόγους στις δημόσιες προβολές των ταινιών με ερωτήματα. Οι απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά έδιναν νέα διάσταση στις ταινίες, έσπαγαν το φόβο τού να ασχοληθεί κανείς με δύσκολα και δυσοίωνα κοινωνικά θέματα κι άνοιγαν έναν ευρύ ορίζοντα για τον τρόπο που μπορεί κάποιος να ενημερωθεί, να συνδράμει ή να βοηθηθεί μέσα σε μια εξακολουθητική κρίση που ξεπερνούσε (και ξεπερνάει) όλα τα προγνωστικά για τη διάρκειά της. Οι διάλογοι αυτοί συνεχίζονταν διαδικτυακά και οι ήρωες αυτών των ταινιών άρχισαν να γίνονται αφυπνιστικά και ενθαρρυντικά παραδείγματα για τους τρόπους που ένας αόρατος, αβοήθητος και περιθωριοποιημένος ήρωας μπορεί να διαχειριστεί τα αδιέξοδα μιας κρίσης που διαρκεί. Και των τρόπων που ένας πολίτης μπορεί να παραμένει ενεργός σε περιόδους κρίσης.
Οι ιστορίες των ταινιών, που στην αρχή έμοιαζαν αδιέξοδες κι οι ήρωές τους καταδικασμένοι, στο τέλος οδηγούσαν σε ένα happy end που δε γράφτηκε από σεναριογράφο αλλά από τους ίδιους τους περιθωριοποιημένους ήρωες στην εποχή της κρίσης: Ένα happy end, έτοιμο κάθε στιγμή να καταρρεύσει, το οποίο δρομολογούσαν οι ίδιοι με καθημερινή επιμονή και προσπάθεια.
Αυτή η διαδικασία έγινε αποκαλυπτική και για μας που την παρακολουθούσαμε πίσω από την κάμερα, αποδεικνύοντας πόσο η πραγματικότητα και το ντοκουμέντο είναι καίριας σημασίας για κάθε καλλιτέχνη αυτή τη χρονική στιγμή, και πώς οι καλλιτεχνικές δράσεις μπορούν (και πρέπει) να συναντήσουν τους αόρατους και τους αντιήρωες φέρνοντας τους σε μια δημιουργική επαφή με περισσότερους θεατές. Βασικός στόχος ήταν μια τέτοια προσέγγιση να ακυρώνει το φόβο και την τρομολαγνεία και να αποφύγει κάθε διαστρέβλωση και κάθε πορνογραφική ή ηδονοβλεπτική διάθεση στην προσέγγιση και στην αποτύπωση. Κάτι που συμβαίνει συχνά στα ειδησεογραφικά κανάλια ή στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης. Νιώσαμε επιτακτική την ανάγκη μιας τέχνης που αφουγκράζεται δυναμικά την εποχή και δε διεξάγεται περίκλειστα και αυτοαναφορικά.
Εκεί δοκιμάστηκε η παρουσία αυτών των αντιηρώων σε εκθέσεις σύγχρονης τέχνης: Στο ΕΜΣΤ, στην Μπιενάλε Βενετίας και στη Rodeo οι ήρωες αυτοί μέσα από εγκαταστάσεις βίντεο απευθύνθηκαν απευθείας στον θεατή καλώντας τον να διεισδύει σε χώρους όπου η πρόσβαση είναι δύσκολη. Και τον έκαναν αυτόπτη σε άγνωστα τοπία, συνήθως γκετοποιημένα, που προκαλούν φόβο καθώς συνοδεύονται από απειλές ότι περιέχουν ήρωες παραβατικούς και περιθωριοποιημένους. Οι κινηματογραφικές και τηλεοπτικές προβολές των ταινιών, σε συνδυασμό με τις δυνατότητες που προσφέρουν τα νέα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν σε κάποια βίντεο (interactive, 360ο λήψεις, παιγνιοποίηση, εικονική πραγματικότητα), έδιναν τη δυνατότητα στο θεατή να γίνεται αυτόπτης: να είναι παρών χωρίς να νιώθει απειλημένος, και κυρίως μέσα από τη θέαση αυτή να μπορεί να ακυρώσει άμεσα και συνοπτικά τους στερεοτυπικούς φόβους, τα σύνορα και κάθε είδους άδικους διαχωρισμούς.
Με όλα τα παραπάνω δημιουργήθηκε ένα δυναμικό υπόβαθρο για επινοητικούς κι εναλλακτικούς τρόπους προβολής των ταινιών αυτών και προβληματισμοί για το πώς διαχειρίζεται κανείς αυτή την δυναμική κοινωνική διάδραση με τους ήρωες τους.
Για παράδειγμα, η προβολή του τρέιλερ της ταινίας για τα αδέσποτα μέσα σε μια μέρα είχε μισό εκατομμύριο θεάσεις. 250 φιλοζωικές οργανώσεις από όλη την χώρα -μετά την τηλεοπτική προβολή της ταινίας- ήρθαν σε επαφή μαζί μας και επικοινώνησαν με τις οργανώσεις που πρωταγωνιστούν στην ταινία, δημιουργώντας ένα πρόσφορο έδαφος για νέους εθελοντές και υιοθεσίες αδέσποτων ζώων σε όλη την Ευρώπη.
Η ταινία αυτή γυριζόταν με κλεμμένες λήψεις από το 2011 έως το 2017 στα παρανοϊκά τοπία μιας περιοχής που έμοιαζε μακρινή κι επικίνδυνη όπως το Φαρ Ουέστ. Κι όμως ήταν ο Ασπρόπυργος, εννιά λεπτά από το κέντρο της Αθήνας. Τα περισσότερα πλάνα της ήταν γυρισμένα ανορθόδοξα με καμικάζικους τρόπους, σχεδόν κλεμμένα: μόλις έφτανε η κάμερα έβγαιναν προτεταμένα καλάσνικοφ.
Στους διαλόγους με το κοινό, μετά την κινηματογραφική προβολή της ταινίας για τα αδέσποτα τέθηκε το ερώτημα: «γιατί υποστηρίζουμε ζώα κι όχι ανθρώπους χτυπημένους από την κρίση;». Οι απαντήσεις προέκυψαν από τους ίδιους τους θεατές που ένιωθαν πώς η διαδικασία περίθαλψης των αδέσποτων κινητοποιεί και εκπαιδεύει τους πληθυσμούς περιθωριοποιημένων κι απροσπέλαστων περιοχών, οι οποίοι μέσα από την ταινία βρίσκουν βήμα να δείξουν δημόσια τον καθημερινό αγώνα της επιβίωσής τους.
Πώς θα μπορούσαν όλα αυτά τα ερωτήματα που προέκυπταν στις ταινίες αυτές να βρουν έναν «τόπο» όπου μπορεί να συνεχίζεται ο διάλογος, η ενημέρωση και η αλληλεπίδραση; Πώς μπορεί να δημιουργηθεί ένας τόπος όπου να συναντιούνται οι περιθωριοποιημένοι ήρωες με τους καλλιτέχνες και με το κοινό με αφορμή μια ταινία ή ένα καλλιτεχνικό έργο;
Απαντήσεις σε όσα με ταλαιπωρούσαν έβρισκα συχνά στις ταινίες που έχω κάνει. Και νόμιζα ότι ήταν θέμα τύχης αλλά τελικά συνειδητοποίησα ότι είναι κάτι που συμβαίνει όταν το σινεμά δε φοβάται τη ζωή. Κι αυτό που προκαλείται, απευθύνεται εξίσου δυναμικά στους δημιουργούς αλλά και στους θεατές. Κάτι που νιώθω να μου λείπει συχνά στη σύγχρονη τέχνη και στο σινεμά.
Οι «Συναντήσεις με Αξιοσημείωτους Ανθρώπους» και οι ήρωες τους έδωσαν πολύτιμες απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, μου ‘δειξαν τους τρόπους να έρθω πιο κοντά σε δύσκολες ιστορίες και σε αληθινούς σουπερήρωες (αν και ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες), και κυρίως δημιούργησαν μιαν ευέλικτη κινηματογραφική ομάδα «παντός καιρού».
Οι έντονα δραστηριοποιημένοι σκηνοθέτες και οραματιστές για την πορεία του ντοκιμαντέρ στον 21ο αι. Παναγιώτης Παπαφράγκος και Γιώργος Κραββαρίτης, μέσα από την εμπειρία αυτής της διαδικασίας, βοήθησαν να σχηματιστεί η ιδέα της δημιουργίας μιας διαδραστικής και πολυμεσικής πλατφόρμας με επαυξημένο υλικό: επιπλέον ταινίες που έφτασαν τις 180. Μιας πλατφόρμας που θα περιέχει συζητήσεις με τους θεατές και μια απευθείας επαφή με τις ομάδες που υποστηρίζουν τα κύρια θέματα των ταινιών: την αστεγία, το προσφυγικό, τη μετανάστευση, την οικονομική κρίση, τον εγκλεισμό, την επανένταξη, τα αδέσποτα, την εκπαίδευση & τις καλλιτεχνικές δραστηριότητες σε χώρους κράτησης, και την καινοτομία. Έναν ελεύθερο διαδικτυακό χώρο που θα φιλοξενεί τη συνέχεια των ιστοριών, τις μετακινήσεις των ηρώων και όπου θα εξασφαλιστεί η δημιουργική και δυναμική αλληλεπίδραση των ταινιών με τους πρωταγωνιστές τους και με τους θεατές με διαδραστικό τρόπο.
Αυτή η διάδραση ηρώων, δημιουργών και κοινού που νιώθω πως σχηματοποιεί προτάσεις για μια δυναμική συνέχεια στο σινεμά που δε φοβάται τη ζωή.
H Αφροδίτη Παναγιωτάκου το πίστεψε πρώτη. Με τη βοήθεια του Πρόδρομου Τσιαβού κι όλης της ομάδας του Onassis Culture, υποστήριξαν την ιδέα αυτή με κάθε τρόπο από την αρχή.
Ο Μισέλ Ρειγιάκ ήταν ένας ήρωας σε δύο από τις ταινίες των «Συναντήσεων με Αξιοσημείωτους Ανθρώπους», εισάγοντας τους κινηματογραφιστές στους τρόπους που τα νέα μέσα μπορούν να διευρύνουν την κινηματογραφική εμπειρία και να στηρίξουν την παραγωγή και διανομή των ανεξάρτητων ταινιών (κάτι που έκανε και ως διευθυντής του γαλλικού ΑΡΤΕ). Μαζί με την Submarine Channel στο Άμστερνταμ ανέλαβαν το σχεδιασμό της πλατφόρμας διαδραστικών ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα.
Στην πλατφόρμα αυτή μπορεί να δει κανείς τις ταινίες στην κινηματογραφική εκδοχή τους αλλά και διαδραστικά. Δηλαδή, με επαυξημένο υλικό που περιλαμβάνει 180 νέες ταινίες (πέρα από τις 12 αρχικές), άρθρα, φωτογραφίες και κυρίως θα μπορεί να έρθει σε επαφή με τις ομάδες που στηρίζουν καίρια κοινωνικά θέματα και με τους ήρωες των ταινιών αυτών. Στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Μπορεί η τέχνη να προκαλέσει καίριους κοινωνικούς διαλόγους; Να αφυπνίσει και να δρομολογήσει πιθανές λύσεις ή έστω την ελπίδα; Μπορεί να σπάσει την απομόνωση και τα διαχωριστικά; Είτε κάποιος νιώθει περιθωριοποιημένος, εγκλωβισμένος κι αόρατος, είτε θέλει να μάθει, είτε είναι καλλιτέχνης, είτε ερευνητής, είτε νιώθει αντιήρωας στο περιθώριο, είτε πολίτης που ψάχνει τρόπο να ενεργοποιηθεί, είτε θέλει να βοηθήσει, είτε να βοηθηθεί.
Η ΡένιαΠαπαθανασίου, που ολοκλήρωσε το σχεδιασμό μαζί την Submarine, θα σας εξηγούσε από την οθόνη τον τρόπο που λειτουργεί η πλατφόρμα αν μπορούσαμε να έχουμε τώρα εδώ τη δυνατότητα προβολής. Ευτυχώς υπάρχει ένα αναλυτικό tutorial μέσα στην εφαρμογή. Μετά θα μπορούσατε να δείτε μερικά παραδείγματα του τρόπου που η κινηματογραφική εμπειρία μιας ώρας μπορεί να διευρυνθεί στο χώρο και το χρόνο και πώς αυτό παραμένει επιλογή του κάθε θεατή, ο οποίος μπορεί να διαμορφώσει την εμπειρία του όπως θέλει.
Κι αυτό είναι κάτι που δεν απειλεί την παραδοσιακή κινηματογραφική αφήγηση αφού την περιλαμβάνει και της δίνει προτεραιότητα. Αλλά συγχρόνως δε φοβάται να χρησιμοποιήσει τα νέα μέσα και το διαδίκτυο δίνοντας στους θεατές ευρύτερες δυνατότητες εμπλοκής και συμμετοχής χωρίς να αντικαθιστά την παραδοσιακή και πρωταρχική κινηματογραφική θέαση κι εμπειρία.
Εδώ μερικά ενδεικτικά παραδείγματα. Θα προτιμούσα να τα δείτε στην οθόνη. Θα προσπαθήσω να τα περιγράψω συνοπτικά αλλά μπορείτε να μπείτε στην πλατφόρμα.
Α. Συναντήσαμε τον Μαραντόνα στη φυλακή ανηλίκων Αυλώνα. Ήταν 20 ή 21. Κι αυτός δεν ήξερε πόσο ακριβώς είναι γιατί δεν ήξερε να μετράει. Είχε ήδη κάνει 3 γάμους και είχε 5 παιδιά. Έκανε μια κλοπή, τον συνέλαβαν, το ομολόγησε και βρέθηκε στη φυλακή όπου πήγε για πρώτη φορά σχολείο και όπου έμαθε να μετράει και να γράφει. Εκεί πρωταγωνίστησε σε μια θεατρική παράσταση που έγινε η βάση του σεναρίου της ταινίας Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ. Στην ταινία, ενώ ο Μαραντόνα μιλάει on camera από τη φυλακή, ο θεατής μπορεί να δει στο επαυξημένο υλικό τη ζωή του αργότερα (όταν θα αποφυλακιστεί) σε μια συγκλονιστική σκηνή όπου η αστυνομία γκρεμίζει τον παράνομο τσιγγάνικο καταυλισμό όπου θα μείνει μετά την αποφυλάκισή του. Ο Μαραντόνα μας ξύπνησε χαράματα, ώστε με τη βοήθεια της κάμερας και του συνεργείου να καταφέρει να εξασφαλίσει μια διορία από τις μπουλντόζες και ώστε να προλάβει να μεταφέρει τα πράγματά του· γιατί οι περισσότερες καλύβες γκρεμίζονταν μαζί με όλα τα περιεχόμενά τους.
Β. Υπάρχουν κάποιοι πολέμιοι της υιοθεσίας αδέσποτων από την Ελλάδα στο εξωτερικό. Ισχυρίζονται ότι τα ζώα δίνονται για πειράματα και παράνομες δραστηριότητες. Από την ταινία «Greek Animal Rescue» μπορείτε να δείτε δύο βίντεο με επαυξημένο υλικό και με εμφανή ολόκληρη τη διαδικασία πώς τα βρίσκει ο θεατής:
στο πρώτο 100 υιοθετημένοι σκύλοι από την Ελλάδα τρέχουν ευτυχισμένοι στην νέα τους πατρίδα, τη Βρετανία. Τα περισσότερα απ’ αυτά τα αδέσποτα βρέθηκαν τραυματισμένα στον Ασπρόπυργο με προσδόκιμο ζωής ένα χρόνο. Αυτό συνέβη άρχιζαν τα γυρίσματα της ταινίας. Η κάμερα αποτύπωσε αυτά τα ζώα, στο επαυξημένο βίντεο που θα δείτε, να ζουν ευτυχισμένα με τις νέες οικογένειές τους 5 χρόνια μετά. Διαψεύδοντας τους γιατρούς.
Στο δεύτερο βίντεο ένας υδραυλικός αποφασίζει να αλλάξει δουλειά. Επειδή εναντιώνεται στην ιδέα να θανατώνονται τα ζώα που έχουν μείνει ανάπηρα, άρχισε να κατασκευάζει (με τα υλικά του υδραυλικού) αναπηρικά αμαξίδια για ζώα πολύ πιο φτηνά από τα εισαγόμενα. Τα πιο πολλά από αυτά τα δωρίζει σε όσους δεν έχουν τη δυνατότητα να τα αγοράσουν προκειμένου να μη θανατωθεί ένα ανάπηρο ζώο και να μπορεί να τρέχει ευτυχισμένο. Τώρα έχει μια εταιρεία που τροφοδοτεί ολόκληρη την Ελλάδα.
Οι διαδρομές των ηρώων της πλατφόρμας διατρέχουν ολόκληρη την υφήλιο με αφετηρία ή σημαντικό σταθμό την Αθήνα διευρύνοντας έτσι την κάθε ιστορία στο χώρο όπως και στο χρόνο. Για παράδειγμα, η οικογένεια του Μιλάντ. Η διαδραστική εμπειρία της ιστορίας της οικογένειάς του ξεκινάει από το Αφγανιστάν και καταλήγει στη Γερμανία.Ένα άλλο παράδειγμα ο Ανδρέας Ραπτόπουλος που χρησιμοποίησε για πρώτη φορά drones για ειρηνικούς σκοπούς, με φάρμακα και είδη πρώτης ανάγκης, πριν από οποιονδήποτε άλλον στον κόσμο.Η πορεία του από την Αθήνα περνάει από το Μπουτάν, το Λονδίνο, τις χώρες του Τρίτου Κόσμου για να φτάσει στο Σίλικον Βάλει και την Ελβετία.
Εδώ λοιπόν έχουμε το θεατή ως αυτόπτη σε δύσκολα προσπελάσιμες περιοχές και ιστορίες, τους ήρωες των ταινιών συμμέτοχους στο τελικό αποτέλεσμα και τις ταινίες «όπλα» στα χέρια τους ώστε να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους, ορατότητα και λύσεις. Και την Αθήνα ως κέντρο, αφετηρία και «τράπεζα» συγκλονιστικών ιστοριών που περιέχουν όλα τα κρίσιμα και επείγοντα θέματα της εποχής.
Και αυτά μέσα από ταινίες που γίνονται δημιουργικοί πυρήνες δράσεων σε όλες τις φάσεις τους (από την προετοιμασία τους έως και τις προβολές τους) χρησιμοποιώντας τα νέα μέσα και το διαδίκτυο που δίνουν νέες και εναλλακτικές μορφές παρουσίας τους χωρίς να αντικαθιστούν ή να απειλούν τον αρχικό προορισμό τους: τη μεγάλη οθόνη.
Η ομάδα Documatism λοιπόν, με αφετηρία όσα σας περιέγραψα, συνεχίζει και διαρκώς εμπλουτίζεται και με νέους ήρωες, συνεργάτες, καλλιτέχνες και θεματολογία· κάποιους βρήκε ήδη εδώ στο φεστιβάλ της Δράμας αυτή τη βδομάδα. Η ομάδα οργανώνει δημόσιες δράσεις που δίνουν εναλλακτικούς τρόπους παρουσίασης και διακίνησης των ταινιών της. Συγχρόνως μοιάζει με μια ανοιχτή θεματολογική τράπεζα συναρπαστικών ιστοριών και ηρώων (όπως είπε η Βαρβάρα). Τώρα δουλεύουμε εντατικά με τους Αφροέλληνες.
Το έργο “the AfroGreeks” ξεκίνησε το 2014 ως µέρος ενός δηµόσιου διαλόγου, στην Κυψέλη, για την Αφρικανική κοινότητα στην Αθήνα και συνεχίστηκε µε την παρουσία του σε εκθέσεις τέχνης ως εγκατάσταση βίντεο και ως ένα εργαστήριο που συνοδεύεται από ζωντανές εκδηλώσεις και συζητήσεις. Η πρώτη εγκατάσταση προβλήθηκε στη βιβλιοθήκη για μετανάστες «We Need Books» στην Κυψέλη και στην Καθολική εκκλησία όπου γίνονταν παράλληλα διάφορες εκδηλώσεις από την Αφρικανική Κοινότητα. Είναι η πρώτη φορά που ακούστηκε δημόσια η λέξη Αφροέλληνας, και που κυρίως μέσω του ινσταγκραμ άρχισε να υιοθετείται από νεαρούς αφρικανικής καταγωγής που προσεγγίζουν το έργο ψαχνοντας τρόπους να εκφραστούν. Οι 140 Αφροέλληνες που πρωταγωνιστούν (ως τώρα) στα βίντεο της εγκατάστασης του έργου ζουν και δουλεύουν στην Ελλάδα, είναι περήφανοι για την καταγωγή τους, διεκδικούν το δικαίωµα να είναι καλλιτέχνες και πασχίζουν µε κάθε τρόπο να εκφραστούν. Η δημιουργική συμμετοχή τους στο συλλογικό έργο “the AfroGreeks” τους δίνει ένα βήµα έκφρασης με στόχο να γίνουν ορατοί, να δηλώσουν πως είναι καλλιτέχνες σχηματοποιώντας μια ηχηρή αντίδραση εναντίον κάθε ρατσισμού μέσα από ένα έργο τέχνης στο οποίο συμμετέχουν δημιουργικά με κάθε τρόπο.
Στα πλαίσια του έργου δουλεύει μια ομάδα κρούσης η οποία λειτουργεί συμβουλευτικά και υποστηρικτικά σε θέματα που αφορούν τους ήρωες του έργου και ευρύτερα τα παιδιά δεύτερης γενιάς στην Ελλάδα που βρίσκονται διαρκώς αντιμέτωποι με μια αμείλικτη γραφειοκρατία, με νόμους που αλλάζουν αιφνίδια, με προκαταλήψεις, διακρίσεις και εκμετάλλευση. Αυτή τη βδομάδα εδώ είχαμε δύο πετυχημένα παραδείγματα.
Η Βαρβάρα λοιπόν επέμενε να γίνει αυτή η ενημέρωση και η συνάντηση μαζί σας με στόχο να αρχίσει μια κουβέντα για τους τρόπους που διαχειρίζεται κανείς τη δυσκολία και τους τρόπους που το σινεμά μπορεί να τροφοδοτείται από την πραγματικότητα και πως μπορεί να δημιουργεί ενδιαφέρουσες διαδράσεις με τους ήρωες του, τους δημιουργούς και τους θεατές σε μια εποχή που οι συγκλονιστικές ιστορίες διαδραματίζονται παντού γύρω μας συνήθως αόρατες. Και πώς τα νέα μέσα και το διαδίκτυο μπορούν να λειτουργήσουν δημιουργικά και υποστηρικτικά στο κινηματογραφικό μέσο κι όχι μόνο ισοπεδωτικά όπως κάνουν συχνά».
Q&AΣΚΗΝΟΘΕΤΩΝ, ΣΑΒΒΑΤΟ 18 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
Κάθε μέρα οι σκηνοθέτες που διαγωνίζονται στο Φεστιβάλ Δράμας δίνουν ραντεβού με το κοινό (θεατές, επαγγελματίες της οπτικοακουστικής βιομηχανίας, δημοσιογράφους) για να μιλήσουν για την ταινία τους που έχει προβληθεί το προηγούμενο βράδυ και να απαντήσουν σε ερωτήσεις, στο πιο φρέσκο και πολυαναμενόμενο ραντεβού του φεστιβάλ που επιμελείται ο δημοσιογράφος Δημήτρης Πάντσος.
Να τι είπαν στο κοινό του Φεστιβάλ για την δουλειά τους, σήμερα Σάββατο, τελευταία μέρα του Φεστιβάλ:
*Horsepower (Σπύρος Σκάνδαλος)
«Η ταινία μιλά για σκοτεινά και ανομολόγητα πράγματα που συχνά δεν αντιλαμβανόμαστε ούτε στον εαυτό μας. Όμως θέλαμε να αποφύγουμε τους ευθείς συμβολισμούς. Το άλογο που βλέπουμε μέσα στο διαμέρισμα της Ιωάννας Κολλιοπούλου, εκφράζει τον όγκο, την δύναμη αλλά και το παράλογο – η ύπαρξή του στο σπίτι της την κάνει να νοιώσει ότι έχει πράγματα μέσα της που πρέπει να επιλύσει. Ήταν πολύ δύσκολο, σχεδόν τρομακτικό να κάνεις πρόβες με ένα άλογο 700 κιλών. Οι επιρροές μας ήταν ο Καμύ, ο Μπέκετ οι πίνακες της πρώιμης αναγέννησης. Στόχος μας ήταν να εμπλέξουμε τον θεατή συναισθηματικά και σωματικά. Είναι πολύ χαρακτηριστική της γενιάς μου σε κάποιες παρέες, η κυνικότητα, η βία που τελικά δεν γίνεται βία, το σεξ που τελικά δεν γίνεται σεξ. Σαν να απαγορεύεται να δείξεις οποιαδήποτε συναισθηματική ένταση. Σαν να διψάς για δύναμη προσπαθώντας να μειώσεις τους άλλους».
*Motorway 65 (Εύη Καλογηροπούλου)
«Η ταινία προβλήθηκε στις Κάννες, σε εποχή πανδημίας, μελοκντάουν στο Παρίσι, σε ένα πρόγραμμα με μικρού μήκους ταινίες. Καθώς οι ξένοι έχουν ταυτίσει την Ελλάδα περισσότερο με τις εικόνες των νησιών κλπ, τους ξενίζει κάπως η εικόνα του βιομηχανικού περιβάλλοντος που δείχνω. Η γέφυρα της ταινίας περισσότερο χωρίζει, σε ένα επίπεδο ιδεολογικό κυρίως, παρά ενώνει. Είχα μείνει μερικούς μήνες στην Ελευσίνα και κοιτάζοντας γύρω μου, με το που πρωτοπήγα εκεί, αναρωτήθηκα «Πού είμαι;». Ήταν λίγο «Μadmax»αίσθηση. Εμφανίζονται πολλοί ερασιτέχνες, κάτοικοι της περιοχής, όπως δάσκαλοί μου στο kickboxing–γενικά μου αρέσει να συνδυάζω ερασιτέχνες και επαγγελματίες.
*Brutalia, day of labour (ΜανώληςΜαύρης)
«Είναι μια απλή σε πρώτο επίπεδο αλλά αρκετά σύνθετη στην υλοποίησή της ιδέα, και ήθελα να δίνει την εντύπωση του ψευδοντοκιμαντέρ για να έχει ο θεατής την αίσθηση πως είναι αληθινό. Η ιδέα (τι θα γινόταν αν αντικαθιστούσαμε τις μέλισσες με ανθρώπους;) ξεκίνησε από την στρατιωτική μου θητεία, εξ ου και οι κηφήνες, που προκύπτουν αυτούσιοι από την εμπειρία μου αυτή –κάπως έτσι είναι στο στρατό όταν δεν υπάρχει πόλεμος. Το γύρισμα έγινε στον Αυλώνα και στο στάδιο Καραϊσκάκη.. Έκανα έρευνα κυρίως με μελισσουργούς, και συνειδητοποίησα πως στο μελίσσι οι γυναίκες είναι ασύμμετρα πιο δυνατές από τους άντρες. Ήταν οικείο για μένα να δουλεύω με γυναίκες, ίσως γιατί μεγάλωσα με πολλές γυναίκες. Η σκηνή του σεξ των κηφήνων με τη Βασίλισσα γυρίστηκε στη λίμνη, Δεκέμβριο μήνα –είναι μια ακραία βίαιη, αποκρουστική σκηνή, σαν βιασμός, καθώς στη φύση είναι οι πιο δυνατοί κηφήνες αυτοί που τα καταφέρνουν–και κανείς δεν επιχειρεί να σώσει την Βασίλισσα, διότι είναι κάτι που πρέπει να κάνει για τη διαιώνιση του είδους: και τελικά το κάνει. Και τους σκοτώνει όλους. Οι άντρες στην ταινία είναι παντελώς άχρηστοι, οι εργάτριες δουλεύουν μέχρι να πεθάνουν και η Βασίλισσα, εγκλωβισμένη στον ρόλο της γεννά ακατάπαυστα μωρά. Άρα είναι μισανθρωπικό όλο το περιβάλλον της ταινίας. Στο μυαλό μου δεν είχα το MeToo, αλλά το λιντσάρισμα του Ζακ: η εικόνα αυτής μιας ομάδας ανρθώπων να λιντσάρουν κάποιον αβοήθητο με ενέπνευσε για την σκηνή του λιθοβολισμού στην ταινία.
*Αμυγδαλή (Μαρία Χατζάκου)
Η Μαρία Χατζάκου είναι παραγωγός μερικών από τις γνωστότερες ελληνικές ταινίες. Όπως εξήγησε, «μου ήρθε κάποια στιγμή αυτή η ιδέα για τον τσακωμό δύο αδερφών που η μια δεν αφήνει την άλλη να πάει σε ένα πάρτυ, και μου άρεσε πολύ. Αρχικά σκέφτηκα κάποιον άλλο σκηνοθέτη , αλλά τελικά το τόλμησα να τη γυρίσω εγώ την ταινία. Επίσης είχα ανέκαθεν μια αγάπη για το horror, το θρίλερ, και έβαλα και αυτό το στοιχείο μέσα –ανέκαθεν αναρωτιόμουν γιατί στην Ελλάδα δεν γυρίζονται ταινίες genre(είδους). Δεν έχω αδερφή, δεν ξέρω πώς προέκυψε αυτή η αγάπη των δύο ηρωϊδων. Η μία μικρότερη, η άλλη μεγαλύτερη, πιο κατασταλαγμένη, ερωτευμένη με μια άλλη κοπέλα. Η Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου ήταν actingcoach στην ταινία –μια ειδικότητα που λείπει πολύ στην χώρα μας. Τα γυρίσματα έγιναν σε ένα σπίτι στη Νέα Μάκρη». Παρούσα στην παρουσίαση ήταν και η μουσικός Μαριλένα Ορφανού, με την οποία έχουν μαζί με την σκηνοθέτρια ένα συγκρότημα. «Το στοιχείο του horrorμε οδήγησε σε έναν ηλεκτρονικό ήχο», είπε.
*Lastvisit (Σπύρος Αλιδάκης)
«Έκανα μια ταινία-αποχαιρετισμό στον Λευτέρη Βογιατζή. Τον γνώρισα σε ένα γύρισμα του Νίκου Παναγιωτόπουλου και τελικά έγινα βοηθός του. Για 10 χρόνια το θέατρό του έγινε το σπίτι μου. Όσοι έμπαιναν μέσα ένοιωθαν την παρουσία του. Σήμερα θεωρώ πως οι θεατρολόγοι δεν τον γνωρίζουν όπως θα έπρεπε –ο Κουν για παράδειγμα άφησε μαθητές. Ο Λευτέρης δεν είχε μέθοδο, είχε ωστόσο μόνιμους συνεργάτες, που καθένας τους έλεγε διαφορετικά πράγματα γι’ αυτόν. Το voiceoverείναι μια συρραφή από παραστάσεις του. Ο Λευτέρης λάτρευε τον κινηματογράφο και ήθελε πολύ να κάνει και ταινίες. Αυτό το στοιχείο υπάρχει στην ταινία, όπως και η σχέση μου μαζί του». Παρούσα στην παρουσίαση ήταν και η ηθοποιός Σμαράγδα Αδαμοπούλου.
*Aντε ντε (Αριάδνη-Αγγελική, Θυφρονίτου-Λήτου) -Ελλάδα
Η σπουδαστική ταινία (Σχολή Κινηματογράφου, ΑΠΘ),που συμμετείχε στο Διεθνές Σπουδαστικό Τμήμα, «παρακολουθεί τρείς νέους ανθρώπους ένα Σάββατο βράδυ: έναν 17χρονο φοιτητή που πάει να σπουδάσει σε μια πόλη μακριά από τους γονείς του, και περιμένει ότι όλα θα είναι τέλεια αλλά δεν είναι, μια 25χρονη «κολλημένη με τους γονείς της», μια 30χρονη «χωρίς αποκλειστικότητες». Άνθρωποι σε μία μεταβατική φάση. Ξέρω ότι είναι δύσκολο, από φίλους μου -γιατί εγώ δεν έχω φτάσει ακόμα ούτε τα 25, κι ας ακούω τους μεγαλύτερους συνέχεια να μου λένε «τα 20 είναι η καλύτερη ηλικία».
*Η πριγκίπισσα της Ιερουσαλήμ (NicolasPaban, GuillaumeLevil) –Γαλλία
Παρών στην παρουσίαση ήταν ο Γκιγιόμ Λεβίλ ο οποίος είπε ότι «ενώ μικρός ήθελα να τα κάνω όλα μόνος μου, στην πορεία συνειδητοποίησα πως το να έχεις συν-σκηνοθέτη είναι ευλογία! Έχεις λιγότερο στρες. Μεγάλωσα στην Νότια Αφρική, σε μια φάρμα ενός νησιού, και κολλητή μου ήταν μια κατσίkα. Η κινηματογραφική μου γραφή είναι περισσότερο «naïve». Όταν καταπιάνομαι με τη βία προτιμώ να ασχολούμαι με τον απελπισμένο παρά με τον κακό.
Για το Γραφείο Τύπου
ΕυάνναΒενάρδου
, στο πλαίσιο της συνεργασίας το){kind=link}